Property Rights Suprim Court Decision:फक्त रजिस्ट्री असून मालकी हक्क मिळत नाही! घर किंवा जमीन घेताना ‘हे’ कागदपत्र नक्की तपासा – सुप्रीम कोर्टाचा मोठा निर्णय
घर किंवा जमीन खरेदी करताना तुम्ही केवळ रजिस्ट्री (नोंदणी) झाली आहे म्हणून मालक झाला आहात, असे समजून चालणार नाही. सुप्रीम कोर्टाने नुकत्याच दिलेल्या निर्णयात स्पष्ट केलं आहे की, केवळ सेल डीड म्हणजेच खरेदीचा करार रजिस्टर्ड झाल्याने मालकीचा हक्क सिद्ध होत नाही. खरेदी करताना मालकी स्पष्ट आहे की नाही, हे तपासणं अत्यावश्यक आहे, अन्यथा मोठा तोटा होऊ शकतो.
येथे पहा सविस्तर माहिती
काय आहे प्रकरण?
हे प्रकरण भवना को-ऑपरेटिव्ह हाउसिंग सोसायटीशी संबंधित आहे. त्यांनी 1982 मध्ये 53 एकर जमीन खरेदी केल्याचा दावा केला होता. त्यानंतर ही जमीन इतर अनेक लोकांना विकली गेली – जसे की महनूर फातिमा इमरान व इतर. त्यांनीही रजिस्टर्ड सेल डीड घेतल्या होत्या. पण सुप्रीम कोर्टाने विचारलं की भवना सोसायटीला खरोखरच त्या जमिनीचा हक्क होता का?
का रजिस्ट्री पुरेशी नाही?
रजिस्ट्री म्हणजे केवळ व्यवहाराची सरकारी नोंद. जर विक्रेत्याकडेच आधीपासून वैध मालकी नसेल, तर रजिस्ट्री असूनही खरेदीदार कायदेशीर मालक मानला जाणार नाही. म्हणजेच मालकीचा हक्क सिद्ध करण्यासाठी फक्त रजिस्टर्ड डीड नाही, तर इतर महत्त्वाचे कागद तपासणं आवश्यक आहे.
रजिस्ट्रीचं महत्त्व काय?
रजिस्ट्रीद्वारे सरकारी नोंद ठेवली जाते, जेणेकरून भविष्यात वाद उद्भवल्यास त्याचा पुरावा म्हणून वापर करता येतो. तसेच, सरकारला स्टॅम्प ड्युटी आणि रजिस्ट्रेशन फीमधून महसूल मिळतो.
सुप्रीम कोर्टाच्या निर्णयाचा परिणाम काय होईल?
या निर्णयामुळे आता बिल्डर आणि डेव्हलपर्सना फक्त रजिस्ट्री करून देऊन जबाबदारी संपली, असं म्हणता येणार नाही. त्यांना सिद्ध करावं लागेल की जमीन त्यांच्या मालकीची आहे आणि कोणताही कायदेशीर वाद प्रलंबित नाही. यामुळे खरेदीदारांना चुकीची किंवा अर्धवट माहिती देणं डेव्हलपर्ससाठी धोकादायक ठरेल.
SBI बँकेमधून 10 लाख रुपये कर्ज घेतल्यास, किती EMI भरावा लागेल पहा सविस्तर सविस्तर.SBI Personal Loan
खरेदीदारांनी काय काळजी घ्यावी?
जमीन किंवा घर घेण्यापूर्वी खालील महत्त्वाचे कागदपत्र वकिलामार्फत तपासावेत:
टायटल डीड (मालकीचा अधिकार दाखवणारा कागद)
मागील सेल डीड (असल्यास)
पझेशन लेटर आणि अलॉटमेंट लेटर
वसीयत (जर मालमत्ता वारसाहक्काने मिळाली असेल)
प्रॉपर्टी टॅक्सची पावती
जर बँकेमार्फत लोन घेतलं असेल, तर बँकदेखील ही कागदपत्रं तपासते. पण तरीही स्वतःहून वकीलाकडून खात्री करून घेणं सुरक्षित ठरेल.
जमीन किंवा घर खरेदी करताना फक्त रजिस्ट्रीवर विसंबू नका. सर्व कायदेशीर कागदपत्रांची नीट पडताळणी करूनच निर्णय घ्या. यामुळे भविष्यातील फसवणूक, वाद आणि नुकसान टाळता येईल.